Opinie i prognozy 2008/2009

Guy Simmons, Assosiate Director, Dział Inwestycji Hotelowo-Rekreacyjnych w Colliers International:
Światowy kryzys ekonomiczny odbił się również na rynku hotelowym w Polsce. Można było zauważyć niższe obłożenie oraz RevPAR (przychód na każdy dostępny pokój) w hotelach w Warszawie i reszcie kraju. Porównując do tego samego okresu w zeszłym roku, obłożenie hoteli spadło od 7 proc. do 15 proc.

Warto jednak podkreślić, że rynek hotelowy w Polsce nie ucierpiał w wyniku ostatnich zawirowań ekonomicznych tak bardzo, jak inne rynki poza Polską, dużo bardziej osłabione kryzysem. Co prawda wskaźnik RevPAR dla hoteli w Polsce podawany w euro spadł aż o 30 proc. w porównaniu do tego samego okresu roku ubiegłego, jednak wynika to głównie ze wzrostu kursu euro. Te same dane przedstawiane w złotówkach prezentują się znacznie mniej drastycznie.

W najbliższym okresie największym zagrożeniem dla już istniejących hoteli mogłoby być pogłębienie się kryzysu światowego lub pojawienie się nowych zawirowań w światowym klimacie gospodarczym. Wydarzenia te mogłyby od razu odbić się efektem fali na rynku hotelowym, który jest wrażliwy na kurczące się budżety firmowe przeznaczone na podróże, organizację konferencji i spotkań. Ta część działalności biznesowej firm jest przecież podstawą funkcjonowania hoteli i w większości przypadków kluczem do ich przetrwania. Odczuwalny byłby także jeszcze większy spadek wpływów pochodzących od gości prywatnych, gdyż czas dekoniunktury gospodarczej zawsze zmusza do oglądania z obu stron każdej złotówki wydawanej na zakwaterowanie podczas podróży.

Z kolei największym potencjalnym zagrożeniem dla nowych projektów hotelowych jest wydłużający się okres braku płynności instytucji finansujących inwestycje. Taka sytuacja znacznie utrudnia hotelom, inwestorom oraz deweloperom wprowadzanie na rynek nowych obiektów hotelowych wszystkich kategorii, ponieważ wymogi banków odnośnie kapitału własnego osiągają niewyobrażalnie wysokie poziomy.
Bez względu na staż hotelu, każdy z operatorów hotelowych i właścicieli powinien zwrócić uwagę na kilka podstawowych czynników sukcesów, z których główny to autentyczna gościnność przekładająca się na doskonałą obsługę gości. Optymalizacja kosztów operacyjnych bez uszczerbku dla komfortu gości oraz dbałość o pracowników hotelu, to kolejne ważne czynniki sukcesu rynkowego.
Wraz z zakończeniem roku 2009 liczby określające sytuację ekonomiczną hotelu będą zapewne nieco niższe niż rok temu. Hotele położone w miejscowościach turystycznych, mocno zależne od przyjazdów gości zagranicznych w sezonie letnim, mocno odczują tendencję turystów do oszczędzania w okresie dekoniunktury. Dołączy do tego presja na obniżanie stawek, w związku z koniecznością zapełnienia jak największej liczby wolnych pokoi.

Rynek hotelowy podlega cyklom koniunkturalnym, dlatego można zakładać, że rok 2010 – o ile nie będzie obfitował w nowe, nieprzewidziane negatywne wydarzenia na rynkach światowych – przyniesienie hotelarzom uspokojenie sytuacji i nieco więcej oddechu, niemniej nie będzie jeszcze należał do lat tłustych. Ciekawe projekty wspierane przez solidne badania rynku, studia wykonalności, pozytywne opinie doradców, a także solidny plan finansowy bez problemu znajdą źródła finansowania.

Najprawdopodobniej do końca roku 2012 rynek podniesie się do poziomu, na którym zwrot z inwestycji hotelowej będzie stabilny. Tym samym transakcje sprzedaży i założenia kredytowe powrócą do akceptowalnego poziomu, a całe otoczenie biznesowe, w którym działa branża hotelowo-rekreacyjna, stanie się bardziej przewidywalne i atrakcyjne z inwestycyjnego punktu widzenia.
 

Ireneusz Węgłowski, wiceprezes zarządu Orbis SA:
Rynek usług hotelarskich w ostatnich latach w Polsce rozwija się dynamicznie i nie mam wątpliwości, że ta tendencja utrzyma się jeszcze przez kolejne lata. Obecny kryzys gospodarczy spowolnił tempo, w jakim przybywa nowych hoteli w Polsce, ale nadal otwierane są i będą kolejne obiekty – zróżnicowane pod względem kategorii, zlokalizowane w miastach i poza nimi. Branża hotelowa w Polsce nadal będzie miała potencjał wzrostu w przyszłości – i jeśli obecnie wskaźnik liczby miejsc noclegowych na 10 tys. mieszkańców wynosi 50 (dla porównania dla Czech wynosi on 200, dla Niemiec 220, a dla Austrii 700) – to mamy jeszcze miejsce na nowe inwestycje na wybranych rynkach.

Rozwój polskiego rynku hotelowego stymuluje obecność Polski w UE, która spowodowała w ostatnich latach wzrost zainteresowania naszym krajem i zwiększony napływ zagranicznych turystów i biznesmenów. Jednocześnie obserwujemy ożywiony popyt na usługi hotelowe w Polsce wśród klientów krajowych. Wskazuje na to rosnąca z roku na rok liczba Polaków wśród korzystających z hoteli turystów i biznesmenów. Rozwój gospodarczy i postęp cywilizacyjny jaki przeżywamy od kilku lat powoduje zmiany zwyczajów i zachowań Polaków – formy spędzania wolnego czasu, takie jak podróże zagraniczne czy weekendowe wyjazdy w kraju są dostępne dla dużej części społeczeństwa. Zatrzymywanie się w hotelach podczas podróży staje się normą. Co więcej, rodacy mogą już wybierać hotel w zależności od potrzeb, możliwości czy preferencji, coraz lepiej znają marki hoteli i ich ofertę. W Polsce działa już większość liczących się ponadnarodowych sieci hotelowych – część z nich planuje budowę następnych obiektów. Inwestowaniu w hotele w Polsce sprzyja także poprawiająca się infrastruktura (nowe drogi i lotniska), sprawniej działająca administracja i nowoczesny marketing miejsc stosowany przez miasta i regiony w kreowaniu i promowaniu atrakcji turystycznych, także EURO 2012.

Sytuacja ekonomiczna w kraju i na świecie przekłada się bezpośrednio na kondycję i tempo rozwoju branży turystyczno-hotelarskiej, od połowy 2008 roku obserwujemy w Polsce negatywny wpływ światowego kryzysu gospodarczego na wyniki osiągane przez firmy działające w tym sektorze. Gorsze wskaźniki makroekonomiczne (PKB, kurs walut, inflacja), trudniej dostępne i droższe kredyty oraz pesymistyczne prognozy niektórych analityków skłaniają inwestorów do odkładania w czasie decyzji o rozpoczęciu realizacji nowych projektów hotelowych. Nie sposób dziś przewidzieć, jak długo potrwa kryzys ani też jak szybko światowa i polska gospodarka odzyskają równowagę. Osobiście jestem umiarkowanym optymistą. Z pewnością warto już teraz tworzyć plany rozwoju, scenariusze działania i uważnie śledzić rozwój sytuacji.
 

Adam Milanowski, prezes zarządu Interferie SA:
Polski rynek hotelarski, jak każda branża, jest mocno związany z tym, co dzieje się w kraju i na całym świecie. Kryzys istnieje, jest widoczny przede wszystkim w segmencie hoteli miejskich i biznesowych, wśród biur podróży oraz firm organizujących wyjazdy zagraniczne. Ludzie dwa razy zastanawiają się teraz, czy i gdzie wyjechać. Wyższy niż rok temu kurs euro nie sprzyja wyjazdom zagranicznym, a tendencje do minimalizowania kosztów przekładają się na cięcia w wydatkach na szkolenia i konferencje. Moim zdaniem to zagrożenie dla rynku hotelarskiego będzie nadal poważne.

Wysoki kurs euro jest jednak i szansą – nie tylko przekłada się na wzrost przychodów, ale i na perspektywę lepszego obłożenia ośrodków w Polsce. Polacy bowiem zamiast spędzać urlop zagranicą, jadą nad Bałtyk czy w polskie góry. Dalej rozwijać się będzie turystyka rehabilitacyjna (ośrodki oferujące wypoczynek połączony z zabiegami), mimo wszystko na całkiem dobrym poziomie powinny utrzymywać się wyjazdy rodzinne. Z tym, że w przypadku tego ostatniego segmentu mówimy już raczej o ośrodkach wczasowych i hotelach położonych w miejscowościach atrakcyjnych turystycznie.
 

Rafał Kincer, prezes zarządu, Diament Sp. z o.o.:
Ostatnie 12 miesięcy było dobre dla marki Hotele Diament. W listopadzie 2008 r. oddaliśmy do użytku biznesowy hotel we Wrocławiu, a w kwietniu br. rozpoczęliśmy rozbudowę naszego Park Hotelu Diament w Katowicach. Poszukujemy także lokalizacji pod kolejne inwestycje.

W kryzysie klienci biznesowi zaczęli poszukiwać oszczędności. Wyjazdy służbowe są pod ścisłym nadzorem, a budżety na szkolenia i imprezy integracyjne zostały obcięte. Szczególnie było to odczuwalne w tradycyjnie słabszych dla hoteli biznesowych miesiącach. Naszą odpowiedzią jest dostosowywanie ofert do potrzeb i możliwości naszych partnerów. Niezbędne jest także bardziej elastyczne podejście i bliższy kontakt.
Dla marki Hotele Diament kryzys ma swoje pozytywne aspekty. Ceny działek komercyjnych spadły o kilkadziesiąt procent. Koszty inwestycji są bliższe tym z przed 3–4 lat. Poprawiła się sytuacja na rynku pracy. Jest to więc doskonały moment na szybkie decyzje i błyskawiczny rozwój regionalny. Hotelarstwo nie jest raczej rozpieszczane przez instytucje finansowe. Te jednak musiały się wycofać z innych branż, takich jak transport, meble itp. Pojawiły się więc możliwości dla nowych, ciekawych projektów hotelarskich opartych o dobre biznes plany. Sygnały odbierane z rynku zapowiadają bardzo „spokojne” wakacje. Od września jednak klienci powinni zdecydowanie się uaktywnić. Zapowiada się więc ciekawy dla hoteli biznesowych koniec roku.

Spadek popytu wymusił poprawę działań marketingowych, aktywniejszą sprzedaż, poszukiwania nowych systemów dystrybucji, lepsze i wydajniejsze zarządzanie oraz pracę nad jakością. Marka Hotele Diament powinna więc wyjść z kryzysu mocniejsza.